وحید شقاقی، اقتصاددان: ساختارهای اقتصاد ایران فسادزا هستند/ با عناوینی چون دور زدن تحریمها ریشههای جدیدی از فساد ایجاد شده/ در شرایطی که مردم از منظر معیشتی گرفتاریهای بسیاری دارند، شنیدن خبر مفاسد آنها را آزرده خاطر میکند
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۳۸۱۲۳
به گزارش جماران؛ وحید شقاقی شهری، اقتصاددان در روزنامه تعادل نوشت:
در فساد اینکه دنبال معلول رفتن، پاسخگو نخواهد بود. اتفاقی هم رخ نمیدهد جز اینکه ذهنیت مردم را آشفتهتر کرده و ادراک فساد را بالاتر میبرد. هر اندازه معلولها را در بحث فساد معرفی کنیم، اوضاع بدتر میشود، چرا که به جامعه این حس منتقل میشود که همه ارکان تصمیم ساز درگیر فساد شدهاند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
1) هر زمان که در اقتصاد ایران به سمت نظام چند نرخی و چند قیمتی حرکت شده، مشکلات مفسدهزایی ایجاد شده است. حتی بسیاری از افراد که با واژگان انقلابی و دینی و... از آنها یاد میشود نیز دچار فساد شدند. بنابراین این تصور که فلانی به دلیل انقلابی بودن و تعلق دینی داشتن و... درگیر فساد نمیشود، اشتباه محض است. وقتی ساختارها فسادزا باشند، افراد خواه ناخواه درگیر آن میشوند. در کشوری مانند ایران هر زمان نظام چندنرخی شکل گرفت باید اطمینان داشت که فساد هم ایجاد میشود. در حال حاضر در بحث ارز، نظام 3 نرخی در ایران وجود دارد. ارز 28500 تومانی، ارز 38 هزار تومانی و نهایتا نرخ ارز بازار آزاد این 3 نرخ را شکل میدهند. وقتی نظام 3 نرخی وجود داشته باشد، شک نکنید از دل این نظام چند نرخی فسادهای فراوانی به وجود میآید. امروز بحث فساد در واردات چای مطرح شده، من به شما میگویم، این فساد در برابر سایر زمینههای فساد چندان قابل توجه نیست. اقتصادی که 60 الی 70 میلیارد دلار واردات دارد و بخش قابل توجهی از این اقلام با ارز دولتی تامین میشود، فسادزا هستند. بنابراین اولین عامل فساد نظام چند نرخی است.
2) موضوع مهم بعدی که فساد ایجاد میکند، بحث فساد در تسهیلات کلان بانکی است. در اقتصادی که نرخ بهره حقیقی آن منفی است طبیعتا عطش زیادی برای دریافت تسهیلات کلان وجود دارد؛ چرا که تورم 45 درصد است در حالی که نرخ سود 23 درصد است. این فاصله بالای 20 درصدی، عطش دریافت تسهیلات کلان را بیشتر میکند چرا که هر فردی تسهیلات کلان بگیرد فی البداهه بالای 20 درصد سود میکند. در اقتصادی مانند ایران دریافت تسهیلات رانت است و طی سالهای اخیر این رانت در سطح کلان توزیع شده است. اگر مسوولان نظارتی ورود کنند پروندههای بسیاری در خصوص این تسهیلات رانتی تشکیل میشود.
3) گزاره مهم بعدی که فساد میآفریند، مجوزها هستند. تا زمانی که مجوزها الکترونیکی و هوشمند نشده و شفافیتی در دریافت و صدور مجوزها وجود نداشته باشد، زمینههای فساد وجود خواهد داشت. در شهرداریها، سازمان محیط زیست و... که بحث صدور مجوزها در اختیار آنهاست، کلونیهای فساد شکل میگیرند. بخش عمدهای از مجوزهای صادر شده در کشور غیرشفاف بوده و الکترونیکی نیستند. زمانی که افراد به جای سیستمها، فرآیند صدور مجوز را راهبردی کنند، فساد هم وجود دارد.
4) بحث اطلاعات هم زمینههای فساد دارد؛ چند ماه قبل بود که خبر رسید در بازار بورس، یک رانت اطلاعاتی مشخص بروز کرده است. در آن برهه دولت تصمیمی را اتخاذ کرد و 30 روز افراد خاصی از این بخشنامه خبر داشتند و سایر سرمایهگذاران از این اطلاعات بیخبر بودند. هزاران میلیارد تومان در اثر این رانت اطلاعاتی به نفع برخی افراد و جریانات جابهجا شد. بسیاری از سهامداران خرد متضرر شدند و خون آنها مکیده شد. از این نوع رانتهای اطلاعاتی در اقتصاد ایران بسیار است. از سوی دیگر نظامهایی که در ارتقای سازمانی شفاف نیستند، فساد هم وجود خواهد داشت. شنیدهام بسیاری از پستهای کلیدی در اقتصاد و مدیریت ایران خرید و فروش میشوند. مثلا فلان شرکت اقتصادی برای هیاتمدیره و مدیرعامل و... پستهای خود را میفروشد.
5) همان طور که اقتصاد، مقولهای علمی و تخصصی است، مقابله با مفاسد اقتصادی هم نیاز به تخصص، شفافیت و شایستگی دارد. فساد چای گیت نوک قله فساد در ایران است. تا زمانی که ساختارها اصلاح نشود، این فساد قطورتر میشود. در صدور مجوزها، در تسهیلات کلان، جابهجایی و ارتقای پستهای سازمانی، رانت اطلاعات و... این مفاسد گسترده وجود دارد. در ایران آزادی گردش اطلاعات وجود دارد اما هم عملا اجرایی نشده است. دامنه وسیعی از اطلاعات پنهان در دولت وجود دارد که برای عدهای رانت ایجاد میکند. مقابله با فساد با بگیرند وببند و نمایشهای سطحی عملی نمیشود. این در حالی است که مقابله با فساد ذیل شعارهای آقای رییسی قرار داشت اما عملا یک چنین مقابلهای صورت نگرفت. به جز برخی موارد جزیی در وزارت اقتصاد مانند تلاش برای شفافسازی صورتهای مالی شرکتهای دولتی در سایت کدال چیزی دیده نشد. در بحث صدور مجوزها، شفافیت اطلاعاتی، نظام تسهیلاتدهی شفاف و قراردادهای هوشمند و... اتفاق خاصی رخ نداده است.
6) در جهان برای مقابله با فساد از اقتصاد هوشمند استفاده میشود که در بستر بلاکچین تنظیم میشود. قراردادها هوشمند تنظیم میشود و چون شفافیت دارد هیچ فردی در بالاترین سطح سیاسی کشور هم نمیتواند به محتوای آن قرارداد دسترسی داشته باشد. در جهان یک چنین اقداماتی برای مقابله با فساد انجام میشود اما ساختارهای اقتصاد ایران فسادزا هستند. در شرایط تحریمی هم با عناوینی چون دور زدن تحریمها ریشههای جدیدی از فساد ایجاد شده است. به بهانه تحریم، همین قوانین دست و پا شکسته هم کنار گذاشته شده است. اما در شرایطی که مردم از منظر معیشتی گرفتاریهای بسیاری دارند، شنیدن خبر مفاسد اینچنینی مردم را آزرده خاطر میکند. عجیب این است که مردم و رسانهها اغلب از سرنوشت پروندهها مطلع نمیشوند و مشخص نمیشود فلان پرونده فساد چه سرانجامی یافته است. موضوع قیر رایگان سالهاست در بودجههای ایران وجود دارد و کارشناسان و مسوولان و نهادهای ناظر آن را فسادزا میدانند اما همچنان این رانت فسادزا توزیع میشود. افراد بسیاری ارزهای ایران را برده و از کشور گریختهاند، نهایتا هم مشخص نشده است که چه بر سر پروندههای آنان آمده است.
منبع: جماران
کلیدواژه: انتخابات مجلس لیگ برتر طوفان الاقصی اقتصاد ایران فساد اقتصادی وحید شقاقی شهری فساد در اقتصاد ایران انتخابات مجلس لیگ برتر طوفان الاقصی مقابله با فساد تسهیلات کلان اقتصاد ایران صدور مجوزها نظام چند ریشه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۳۸۱۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بانکهایی که مقررات را رعایت نکنند منحل خواهند شد/ مطلقا به فساد و مفسد رحم نمیکنیم
آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در جمع مردم جنوب غرب تهران با اشاره به ساخت دو میلیونو ۴۰۰ هزار مسکن تصریح کرد: اگر سالی یکمیلیون مسکن در ادوار قبل ایجاد میشد امروز با مشکل مسکن در استانها مواجه نبودیم ولی این اتفاق رقم نخورد. طبق قانون و نیاز کشور اگر یک میلیون مسکن در سال ایجاد شود، نیازها در این زمینه برطرف میشود.
رئیس جمهور بیان کرد: میزان اراضی که در دولت سیزدهم به محدوده شهری در سراسر کشور متصل کردیم با گذشته قابل قیاس نیست. دومیلیونو ۴۰۰ هزار مسکن در حال ساخت است و شبانه روز وزارتخانهها و دستگاهها در این زمینه مشغول فعالیت هستند.
دولت از هدفگذاری ایجاد اشتغال به هیچ وجه عقب نیست
رییس جمهور خاطر نشان کرد: رفع تنش آبی ۱۰ هزار روستا از ضرورتهایی است که آغاز شده و نیمی از میزانی که هدف گذاری شده انجام شده است. در تهران خاموشیهای زیادی داشتیم و در مجموع ۲۲ هزار مگاوات کسری و ناترازی برق داشتیم امروز در خدمت شما خانواده معظم و معزز شهیدان این منطقه عرض میکنم که با تولید برق ۸۰۰۰ مگاوات ناترازی رفع شده است و مابقی نیز به سرعت در حال پیگیری است.
وی بیان کرد: از مشکلات این منطقه و بسیاری از مناطق و جوانان تهران، مشهد و سایر نقاط کشور بیکاری بود در برنامهریزی دولت اعلام کردیم که هر سال باید یک میلیون شغل ایجاد شود اگر پیش از این ایجاد میشد در حال حاضر با این مشکل مواجه نبودیم.
رئیس جمهور با بیان اینکه از وعده ایجاد اشتغال به هیچ عنوان عقب نیستیم، اظهار کرد: در بسیاری از استانها آمار بیکاری کاهش جدی را نشان میدهد و بعضاً به ۵ درصد رسیده است. حتماً میتوان با اتکا به داشتههای کشور کاری کرد که خانوادههای عزیز ما دغدغه بیکاری فرزندان خود را نداشته باشند.
هرآنچه به نفع مردم باشد انجام میدهیم
رئیس جمهور در جمع مردم جنوب غرب تهران بیان کرد: اینطور نیست که ندانم در زندگیمردم چه میگذرد قبل از اینکه به جمع شما بیایم برای حل مسائل تشکیل جلسه دادیم و مسائل بهداشتی که از موضوعات این منطقه است برایش زمانبندی شد تا مشکلات مرتفع شود. بافت فرسوده از دیگر نکاتی بود که مطرح شد و باید بسته تشویقی در این زمینه قرار داد.
وی گفت:دولت از کنارچالهها نمیگذرد مگر اینکه برای آنها چاره اندیشی کند. هرآنچه به نفع مردم باشد انجام می دهیم.
همانطور که وعده دادیم، مطلقا به فساد و مفسد رحم نمیکنیم
رئیسجمهور بیان کرد:بنای بنده طلبه خدمتگزار صداقت با مردم است آنچه را تشخیص میدهیم اگر در جایی به هر دلیلی نشد، در کنار کارهای انجام شده، آن را نیز به مردم اعلام خواهیم کرد.
آیت الله رییسی تاکید کرد: ما وعدههای خود را از یاد نمیبریم این دولت بنا دارد که صادق الوعد باشد، بدانید و آگاه باشید که به همه مسئولان اعلام کردهام، نه فقط اعلام بلکه اقدام کردهام که مطلقا به فساد و مفسد رحم نخواهد شد. بدانید در این دولت همانطور که بارها اعلام کردیم در تمام استانها در تمام شوراهای اداری، ما مخالف هرگونه رابطه ناسالم، تبعیض، پارتیبازی و رشوه در تمام ادارات و سازمانهای کشور هستیم.
رئیسی بیان کرد: موسسات بانکی که اضافه برداشت از بانکدارند موجب تورممی شوند، در سال گذشته سه موسسه متخلف را بدلیل رعایت نکردن مقررات منحل کردیم. بانکهایی که مقررات را رعایت نکنند حتما منحل خواهند شد.
وی تاکید کرد: تمام توان دولت این است که با استفاده از ظرفیتهایی که در کشور وجود دارد نسبت به وضعیت اقتصادی اقداماتی انجام دهد تا شرایط اقتصادی برای زندگی مردم بهبود بخشیده شود.
رییس جمهور خاطر نشان کرد: نمیخواهم به گذشته نگاه کنم که چه کردند و نمیخواهم بگویم دولت چه چیزی را تحویل گرفت، چون این روش را در این جمع باصفای شما مردم نمیپسندم که بگویم، اما در جلسات کارشناسی ممکن است بگوییم که چه وضعیتی تحویل شد و ما کجا بودیم. شهریور ۱۴۰۰ که دولت آغاز شد با کسری بودجه مواجه بودیم یکی از نگرانیهای مردم تورم است که نگرانی درستی است و باید تورم را کاهشی کنیم.
وی تصریح کرد: با کمک مردم و فعالان اقتصادی در حال حاضر تورم کاهشی شده، اما بدانیم عامل تورم چیست؟ چون برخی موارد معلول است و باید علت را بررسی کرد و از بین برد. یکی از علتهای تورم کسری بودجه است به این معنا که دولت بیش از توان و درآمد، هزینه داشته باشد و هزینه بر دولت بار کنیم که فشار آن بر مردم میآید.
رییس جمهور گفت:دولت سیزدهم تلاش کرد اولا کسری بودجه باقی مانده از دولت قبل که قریب به ۴۸۰ هزار میلیارد تومان را بتواند به نحوی پشت سر بگذارد که روی زندگی مردم فشار نیاید. تنها راه آن افزایش تولید بود که با ایجاد درآمد، مسأله را حل کنیم وگرنه اگر قرار بود از بانک مرکزی استقراض شود یا پول چاپ کنیم، باز هم فشار نهایی بر مردم تحمیل میشد. نتیجه این شد که ۱۴۰۰ را پشت سر گذاشتیم و کسری بودجه با تولید و ایجاد درآمد حل شد. در ۱۴۰۱ تلاش شد که منابع و مصارف ما همخوانی داشه باشد که کار جدیدی بود.
وی خطاب به نمایندگان بیان کرد: بارها از دوستان مجلس خواسته ایم که به لایحه بودجهای که به مجلس داده میشود، هزینه جدید افزوده نشود و هزینهها را کاهش دهند نه افزایش. اول باید به منابعمان نگاه کنیم چه چه میزان پول داریم بعد به مصارفمان بنگریم که چه قدر هزینه داریم. همیشه قرارمان این بود که در لایحه بودجهای که ما تنظیم میکنیم کسری بودجه که به بیان رهبر انقلاب ام الخبائث است و مشکلات را ایجاد میکند، نباشد.
بنای ما تعامل با کشورهایی است که میخواهند با جمهوری اسلامی روابط سالم و سازنده داشته باشند
رئیس جمهور گفت:بنای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مقاومت و ایستادگی در برابر همه دشمنان است. به مردم پاکستان به نمایندگی از شما مردم گفتم که پیام ما به دشمنان ایستادگی ومقاومت است. همچنین پیامما برای دوستانمان همبستگی و پیوند اخوت است، بارها اعلامکردیم هرکس در دنیا دست به طرف ما دراز کند با محبت دستای اورا میفشاریم و بنای ما تعامل و همکاری با همه کشورهایی است که میخواهند با جمهوری اسلامی روابط سالم و سازنده داشته باشند.
رفتار با دانشجویان چهره واقعی آمریکا را به جهان نشان داد
آیت الله رئیسی افزود:غزه تابلویی در جلوی چشمجهان ترسیم کرده که در آن نورانیت، ایستادگی و مقاومت و جانفشانی در راه خدا به تصویر کشید همچنین کودککشی ونسل کشی وجنایت علیه بشریت هم در غزه به نمایش گذاشته شد. اینها جنایتکاران در تاریخ و بزرگترین ناقضان حقوق انسان هستند.
وی گفت: مگر تا دیروز نمیگفتند به دانش و دانشگاه احترام میگذاریم دیدیم که چگونه پلیس به مراکز دانشگاهی حمله کرد و دانشجویانی که از غزه و فلسطین حمایت کردند را مورد آزار و اذیت قرار دادند. رفتار با دانشجویان چهره واقعی آمریکا را به جهان نشان داد.
باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی دولت